Kategorie
Aktualności

Lipcowe spacery historyczne 2022

Morska Fundacja Historyczna, Stocznia Cesarska Development, Fundacja Promocji Solidarności i Kiosk Souvenire zapraszają do odwiedzenia dawnej Stoczni Gdańskiej podczas cyklu wycieczek z przewodnikiem “Lipcowe spacery historyczne” w lipcu 2022 roku. W tym roku obchodzimy 75. rocznicę powstania powojennej Stoczni Gdańskiej.

W dniach od 2 do 31 lipca 2022 roku wycieczki rozpoczynają się:

  • od poniedziałku do piątku o godzinie 13.00,
  • w soboty i niedziele o godzinach 11.00 i 14.00.

Rozpoczęcie przy historycznej Bramie nr II Stoczni Gdańskiej, obok kiosku “Souvenire”, przy ul. Doki 1 w Gdańsku.

Czas trwania spaceru do 1,5 godziny.

Koszt udziału: 10 zł/os. (cegiełka na cele statutowe MFH).

Informacja i rezerwacja miejsc: +48 605 871 609 oraz mfh.gdansk@gmail.com

Strona wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/859286912128274/

Kategorie
Aktualności

Długi weekend czerwcowy 2022 – podsumowanie

Długi weekend czerwcowy 2022 za nami!

Odbyło się 12 wycieczek, w których uczestniczyło 289 osób.
Dzięki cegiełkom zebraliśmy 2540 zł w gotówce i 350 zł w formie elektronicznej.

Dziękujemy Państwu za wysoką frekwencję i reakcje w mediach społecznościowych.

Obecnie Zarząd fundacji organizuje plan działań na okres wakacyjny, w tym nie tylko wycieczki z przewodnikiem, ale także nową wystawę w “Szatniowcu”.

Kategorie
Artykuły

Parowy trawler burtowy typu B-10

W dniu 19 października 1947 r. powołano Przedsiębiorstwo Państwowe Stocznia Gdańska. Pierwszymi seryjnymi jednostkami budowanymi w Stoczni Gdańskiej były drewniane kutry rybackie typu MIR-20 dla Morskiego Instytutu Rybackiego i nowoczesne kutry stalowe o spawanej konstrukcji KS-17. Jednak pierwszym pełnomorskim statkiem zbudowanym w Polsce (na podstawie dokumentacji zakupionej we Francji) został zwodowany w Stoczni Gdańskiej w dniu 6 listopada 1948 r. parowy rudowęglowiec o nitowanym kadłubie typu B-30. Od nazwiska przodownika pracy, trasera Stanisława Sołdka, nadano mu nazwę s/s Sołdek. Historia powstania, budowy, ale przede wszystkim wielkiego sukcesu eksportowego jednostek typu B-10 zawsze znajdowała się w cieniu historii typu B-30, który urósł do rangi symbolu polskiego okrętownictwa, ale również był pierwszym typem jednostki eksportowej.

Na potrzeby polskiego rybołówstwa w 1948 r. rozpoczęto planowanie podjęcia seryjnej produkcji większej i nowocześniejszej jednostki połowowej niż będące w produkcji kutry i projektowane lugrotrawlery typu B-11. Zamówienie gdyńskiego Dalmoru na 6 jednostek uruchomiło największą w całej historii Stoczni Gdańskiej serię 89 jednostek należących do jednego typu. Pierwszą eksportową jednostką Stoczni Gdańskiej w segmencie rybackim stał się s/t Kishiniev – pierwszy rybacki statek eksportowy wyprodukowany w Polsce.

Opis ogólny

  • projekt i typ: parowy trawler burtowy typu B-10
  • konstruktor: mgr inż. Janusz Staszewski
  • projekt: CBKO-1
    (Centralne Biuro Konstrukcji Okrętowych)
  • budowa: Stocznia Gdańska
  • armatorzy: PPDiUR „Dalmor”, „Odra” SUDOIMPORT
  • liczba wersji i jednostek: IV wersje, łącznie 89 szt.
    (w tym 67 na eksport do ZSRR)
  • lata budowy: 1949–1957
Model kartonowy trawlera typu B-10 GDY-214 Radomka (www.kartonowki.pl).

Pochodzenie nazw jednostek

W przypadku polskich trawlerów burtowych, ale także innych typów, konsekwentnie stosowano nazwy jednorodne, przy czym dla typu B-10 były to nazwy polskich rzek. Pierwsza jednostka, oddana do eksploatacji w gdyńskim Dalmorze, nosiła nazwę Radunia i tak też nazywano cały typ: B-10 Radunia. Jeśli chodzi o jednostki radzieckie sprawa jest bardziej skomplikowana, ale i tu można przyporządkować nazwy do poszczególnych grup etymologicznych: miasta, rzeki, republiki, planety i postacie historyczne.

Przykładowe nazwy jednostek typu B-10 dla ZSRR

  • nazwy miast: B-10/6 s/t „Kishiniev”
  • nazwy republik: B-10/28 s/t „Moldavia”
  • nazwy rzek: B-10/32 s/t „Prut”
  • nazwy planet: B-10/16 s/t „Merkury”
  • postacie historyczne: B-10 „E. Pugatchev”
  • inne nazwy: B-10/5 „Lotos”

Dane techniczne

  • długość całkowita: 59,33 m
  • długość między pionami: 53,50 m
  • szerokość na wręgach: 9,00 m
  • wysokość boczna: 4,95 m
  • największe średnie zanurzenie: 4,32 m
  • maks. wyporność: 1266 t
  • maks. nośność: 483 t
  • moc maszyny parowej: 1000 KM
  • załoga: 42 osoby
  • autonomiczność: 24–31 dni

Konstrukcja kadłuba

Trawler burtowy B-10 był pełnopokładowcem o kadłubie stalowym zbudowanym ze stali Siemens-Martin o grubości 11–13 mm zgodnie z przepisami towarzystwa klasyfikacyjnego. Mieszana nitowano-spawana konstrukcja kadłuba była wykonana wg specjalnych przepisów Lloyd’s Register of Shipping dla trawlerów. Jednostki były budowane pod nadzorem Ministerstwa Rybołówstwa ZSRR i posiadały jego klasę bezpieczeństwa. Kadłub posiadał 7 grodzi wodoszczelnych, dzielących go na 8 przedziałów wodoszczelnych.

Siłownia okrętowa

Siłownia składała się z kotłowni i maszynowni połączonych z zasobniami węgla. Napęd statku stanowiła maszyna parowa typu „Fredriksstad” nr 4, dwuprężna, czterocylindrowa, na parę przegrzaną, o mocy 1000 KM przy 115 obr./min. Kocioł płomieniówkowo-opłomkowy o pow. grzewczej 287 m² opalany węglem (w następnych wersjach produkcyjnych mazutem). Ciśnienie robocze 16 atm., trzy płomienice, w których znajdowały się paleniska zasilane ręcznie. Maszynownia była odgrodzona od kotłowni przegrodą przeciwpyłową, mieściła główną maszynę napędową i wszystkie mechanizmy pomocnicze.

Wyposażenie pokładowe

Pokład drewniany sosnowy o grubości do 65 mm. W skład wyposażenia pokładowego wchodziły urządzenia do połowów burtowych z obu burt jednostki, w tym: parowa winda trałowa z automatycznym układaczem liny na bębnie, bomy okrętowe i specjalistyczne oprzyrządowanie służące do obsługi włoków. Osobną częścią wyposażenia były maszty z osprzętem, urządzenia przeładunkowe oraz parowe windy kotwiczne z dwoma kotwicami o wadze 750 kg, bębny i pachołki cumownicze, a także stałe elementy kadłuba, pokładu i nadbudówki jak rolki, przewłoki, kolumienki i klapy w nadburciu do usuwania odpadków. Urządzenia sterowe składały się z parowej maszynki sterowej zawieszonej w szybie maszynowym przy pomocy przewodu sterowego. Koła sterowe umieszczone były w sterowni oraz na pomoście namiarowym.

Urządzenia ratownicze obejmowały dwie duże łodzie drewniane (zawieszone po obu burtach na żurawikach typu grawitacyjnego) oraz komplet kamizelek i kół ratunkowych. Nowością w budowie statków rybackich tego typu było stosunkowo bogate wyposażenie radiowe i nawigacyjne. Składały się na nie trzy kompasy magnetyczne w sterówce, pokładzie namiarowym i zapasowym stanowisku sterowym, żyrokompas, echosonda, log elektryczny, radionamiernik, automatyczny nadajnik i odbiornik sygnałów oraz łodziowa radiostacja przenośna.

Wyposażenie wnętrz

Pomieszczenia mieszkalne na jednostce obejmowały 5 kabin czteroosobowych, 9 kabin dwuosobowych oraz 4 kabiny jednoosobowe, które zlokalizowane były w dziobowej części kadłuba, na międzypokładzie rufowym i na pokładzie głównym. Na międzypokładzie rufowym znajdowała się duża mesa, przedzielona rozsuwaną ścianką na część dla załogi i oficerów. Pomieszczenie to służyło również za świetlicę i kino. Z mesą połączony był kambuz z możliwością podawania potraw przez okienko. Na rufie zlokalizowano magazyny żywności i sieci, pomieszczenia sanitarne, toalety, prysznice i umywalki. Kuchnia zaopatrzona była w piec kuchenny o dwóch fajerkach z piekarnikiem opalanym węglem, stół roboczy, zmywak i skrzynie na węgiel.

Ładownie, zasobnie i zbiorniki

W dziobowej części statku znajdował się magazyn bosmański i skrzynia łańcuchowa, następnie rozlokowano magazyn konserw oraz ładownie o pow. całk. 388 m² wyposażone w urządzenia do przyjmowania ryby z lodem. W dziobowej części ładowni znajdowały się zbiorniki tranu i zasobnie mączki rybnej, zamieniane w razie potrzeby w zasobnie węgla.

Główne i rezerwowe zasobnie węglowe miały pojemność 350 m². Zbiorniki na statku dzieliły się generalnie na zbiorniki dna podwójnego, przegłębieniowe, skrajniki dziobowy i rufowy oraz tranu. Niektóre pomieszczenia były wykorzystywane zamiennie, a czasem zmieniały swoją funkcję całkowicie – w trakcie rejsu zasobnia węglowa po opróżnieniu z paliwa stawała się magazynem ryb lub mączki.

Urządzenia przetwórcze i instalacje okrętowe

Trawlery burtowe typu B-10 posiadały stosunkowo bogate wyposażenie przetwórcze: dwubębnową wytwórnię mączki rybnej napędzaną silnikiem elektrycznym o wydajności 5 ton mączki na dobę oraz wytwórnię konserw i tranownię z osprzętem służącym do gotowania tranu oraz sterylizacji i zamykania puszek.

Osobnymi instalacjami okrętowymi były: sieć wentylacji pomieszczeń i ładowni, parowe ogrzewanie centralne (zapewniające temp. +25 ºC przy zewnętrznej temp. −35 ºC), instalacje wody morskiej i słodkiej, rurociągi, instalacja elektryczna na prąd stały o napięciu 220 V, instalacja przeciwpożarowa do gaszenia wodą i parą oraz obejmująca sprzęt do obsługi ręcznej.

Następcy

Kontynuacją typu B-10 stał się oparty na jego kadłubie 500–tonowy trawler burtowy B-14 zasilany paliwem płynnym wyprodukowany w Stoczni Gdańskiej w latach 1957–1959 w ilości 33 szt. wyłącznie na eksport. Następne typy trawlerów stanowiły nowoczesne motorowe rufowe trawlery przetwórnie B-15, B-26 i wiele innych.

Jednostki parowe, chociaż w momencie projektowania nie odbiegały parametrami od innych tego typu konstrukcji, to dość szybko się starzały. Niezbyt wielkie możliwości połowowe, ograniczona ładowność oraz duża awaryjność powodowała zmniejszanie się opłacalności eksploatacji trawlerów o napędzie parowym. Praca na pokładzie tych jednostek w warunkach panujących na Morzu Północnym i północnym Oceanie Atlantyckim oraz bardzo skromne zaplecze bytowe załogi powodowały, że rejsy były skrajnie trudne. Powodowało to dużą rotację załóg, a tym samym kłopoty z eksploatacją jednostek.

W Polsce na początku lat 60. XX wieku zaprzestano budowy parowców przechodząc całkowicie na napęd motorowy.

W polskiej flocie rybackiej jednostki typu B-10 pływały do lat 70. XX w. W styczniu 1975 r. w duńskim Hanstholm zatonął rozbijając się o gwiazdobloki przed wejściem do portu polski trawler s/t Brda, w wypadku zginęło 10 osób, a jedna zmarła w szpitalu.

Dla samej Stoczni Gdańskiej jednostki tego typu stały się dobrą szkołą i wielkim sukcesem eksportowym oraz początkiem drogi na szczyt, by na początku lat 70. XX wieku stać się drugą największą stocznią rybacką świata.

Kategorie
Aktualności

Wiosenne spacery historyczne 2022

Morska Fundacja Historyczna, Stocznia Cesarska Development i Fundacja Promocji Solidarności zapraszają do odwiedzenia dawnej Stoczni Gdańskiej podczas cyklu wycieczek z przewodnikiem “Wiosenne spacery historyczne” w długi weekend czerwcowy 2022 roku. W tym roku obchodzimy 75. rocznicę powstania powojennej Stoczni Gdańskiej.

W dniach od 16 do 19 czerwca 2022 roku (czwartek – niedziela) wycieczki rozpoczynają się o godzinach: 10:00, 13:00 i 16:00.

Rozpoczęcie przy historycznej Bramie nr II Stoczni Gdańskiej, obok kiosku “Souvenire”, przy ul. Doki 1 w Gdańsku.

Czas trwania spaceru do 1,5 godziny.

Liczba miejsc ograniczona – pierwszeństwo udziału dla osób, które dokonały rezerwacji drogą mailową na adres: mfh.gdansk@gmail.com .

Koszt udziału: cegiełka na działalność statutową MFH – 10 zł/os. (materiały dla uczestników).

Płatności można dokonać:

  • bezpośrednio przed rozpoczęciem zwiedzania (gotówką lub BLIKiem),
  • wpłata na konto MFH Santander Bank Polska SA 46 1090 1098 0000 0001 3556 9245, w tytule “Cegiełka na cele statutowe”.

Informacja: +48 605 871 609

Strona wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/2109751345871787/

Kategorie
Aktualności

Stocznia pod gwiazdami 2022

Morska Fundacja Historyczna zaprasza na alternatywne zwiedzanie terenów dawnej Stoczni Gdańskiej w czasie Europejskiej Nocy Muzeów w sobotę 14 maja 2022 roku w ramach programu “Stocznia pod gwiazdami”.

Ekspozycja historyczna “Szatniowiec” przy ul. Doki 1 bud. 288A. Wstęp wolny w godz. 17.00 – 00.00:

  • życie codzienne w Polsce Ludowej (stanowiska tematyczne),
  • wystawa czasowa “Anna Walentynowicz – legenda Solidarności”,
  • pokaz filmu z cyklu “Historia jednego eksponatu”,
  • prelekcja historyczna “Stocznia Gdańska 100 lat temu”,
  • spacer po najciekawszych miejscach Stoczni Cesarskiej.

Wycieczki z przewodnikiem w dniu 14 maja rozpoczynają się o godzinach: 18.00, 20.00 i 22.00.

  • miejsce rozpoczęcia: pl. Porozumienia Gdańskiego 1 (przed wejściem do budynku Dyrekcji Stoczni Cesarskiej),
  • czas trwania zwiedzania: ok. 90 min,
  • koszt: cegiełka na działalność statutową MFH – 10 zł/os.,
  • materiały edukacyjne dla uczestników: plan i opis przedwojennej stoczni, pocztówka kolekcjonerska i pamiątkowa przepustka,
  • limit uczestników w grupie: 30 os.,
  • obowiązuje rezerwacja miejsc wyłącznie drogą mailową: mfh.gdansk@gmail.com

Informacja: 605 871 609

Strona wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/1134792770702201/

Kategorie
Aktualności

Majówkowe zwiedzanie 2022 – podsumowanie

Majówkowe zwiedzanie 2022 za nami!

Odbyły się 24 wycieczki, uczestniczyło 1020 osób, a dzięki cegiełkom zebraliśmy w sumie 1134 zł.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za udział!

Kategorie
Aktualności

Majówkowe zwiedzanie 2022

Morska Fundacja Historyczna, Stocznia Cesarska Development i Fundacja Promocji Solidarności zapraszają na “Majówkowe zwiedzanie 2022” – cykl wycieczek po terenie dawnej Stoczni Gdańskiej z przewodnikiem w czasie długiego weekendu majowego 2022 roku.

W dniach od 30 kwietnia (sobota) do 3 maja (wtorek) bezpłatne wycieczki zaczynają się o godzinach 10:00, 11:30, 13:00, 14:30, 16:00 i 17:30.

Każde zwiedzanie rozpoczyna się przy historycznej Bramie nr II Stoczni Gdańskiej, obok kiosku “Souvenire”, ul. Doki 1.

Trasa obejmuje: Plac Solidarności i Pomnik Poległych Stoczniowców 1970, Drogę do Wolności, Muzeum Sali BHP Stoczni Gdańskiej, Szlak Stoczni Cesarskiej, wystawę “Szatniowiec” w siedzibie MFH.

Atrakcyjna i przystępna narracja. Wstęp wolny.

W czasie każdego spaceru przedstawiony zostanie zarys historii gdańskiego przemysłu okrętowego od połowy XIX wieku do czasów współczesnych oraz najważniejsze wydarzenia z okresu PRL związane ze Stocznią Gdańską im. Lenina. W 2022 roku obchodzimy 75. rocznicę powstania powojennej Stoczni Gdańskiej.

Grupy powyżej 4 osób proszone są o wcześniejsze poinformowanie organizatorów.

Informacja: +48 605 871 609

Strona wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/518441929878210/

Kategorie
Aktualności

Życzenia

Wszystkim przyjaciołom i sympatykom

zdrowych, spokojnych, pogodnych i spędzonych w kręgu rodzinnym Świąt Wielkiej Nocy

życzą

Zarząd i Współpracownicy Morskiej Fundacji Historycznej

Kategorie
Aktualności

Ferie w stoczni 2022 – podsumowanie

Ferie w stoczni 1
Ferie w stoczni 1

W niedzielę 27 lutego zakończyliśmy cykl wycieczek “Ferie w stoczni 2022”. Niezależnie od pogody frekwencja była wysoka – w 54 spacerach uczestniczyło w sumie 1181 osób.

Dziękujemy Państwu za pozytywne reakcje, liczne polubienia naszej strony na Facebooku oraz udzielone nam wsparcie finansowe i przekazane darowizny. Zapraszamy do podzielenia się opiniami i wrażeniami z wycieczek w naszych mediach społecznościowych.

Kategorie
Aktualności

Godny polecenia spacer

W 1889 roku wydawnictwo Karla Baedekera wydało kolejne, ponownie uaktualnione wydanie książkowego przewodnika przeznaczonego dla turystów, letników i kuracjuszy. Pod hasłem “Gdańsk” przedstawiono bazę hotelową, dostępne restauracje i usługi, środki transportu miejskiego i liczne kąpieliska morskie. Obok planu śródmieścia i okolic, na kolejnych stronach zawarto również krótką historię miasta oraz opisy jego poszczególnych części, z zaznaczeniem najważniejszych zabytków i kościołów, gmachów publicznych, muzeów i wystaw.

W publikacji zamieszczona została także trasa “godnego polecenia spaceru” wokół śródmieścia Gdańska, którego zadaniem było ukazać najpiękniejsze panoramy miasta, budowle powstałe w ostatnim czasie oraz przynoszącą miastu chlubę infrastrukturę.

Zapraszamy do przejścia z przewodnikiem wyjątkowej ścieżki spacerowej, która została wytyczona w czasie, kiedy późnonowożytne miasto stało na progu nowoczesności, jeszcze zanim weszło w burzliwy wiek XX.

“Godny polecenia spacer” wg Karla Baedekera | Gdańsk 1889

W soboty 5 marca, 12 marca i 19 marca 2022 roku odbywa się zwiedzanie trasą “Promenada” – rozpoczęcie przy Bramie Wyżynnej od strony ulicy Wały Jagiellońskie. Tematyka obejmuje zagadnienia: fortyfikacje, wojskowość, zieleń, koleje.

  • Jak poruszano się w twierdzy Gdańsk pełnej wałów, fos i bram?
  • Kiedy zniknął najstarszy gdański ogród miejski?
  • Gdzie znajdowała się największa w mieście fabryka?

W soboty 26 marca, 2 kwietnia i 9 kwietnia 2022 roku odbywa się zwiedzanie trasą “Motława” – rozpoczęcie przy Bramie Zielonej od strony Mostu Zielonego. Tematyka obejmuje zagadnienia: muzea, wypoczynek, przemysł, parowce.

  • Czym Gdańsk mógł pochwalić się przed innymi metropoliami?
  • Jak wypoczywali ówcześni Gdańszczanie, jeśli nie nad morzem?
  • Gdzie znajdowało się pierwsze w mieście muzeum regionalne?

Każdy spacer rozpoczyna się o godzinie 11:00, czas trwania zwiedzania 2 godziny.

Koszt udziału: 20 zł od osoby.

Obowiązuje rygor sanitarny i limit miejsc. Rezerwacja drogą milową na adres mfh.gdansk@gmail.com za zwrotnym potwierdzeniem zapisu na listę.

Informacja drogą telefoniczną: +48 605 871 609 oraz +48 695 364 748.

Strona wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/448475207062222